Geslaagde april-excursie in voorjaarszon
Op zaterdag 21 april vond de voorjaarsexcursie van de Bekenstichting plaats op het landgoed Hackfort en bij delen van de Baakse Beek. De Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken, kortweg De Bekenstichting, zet zich al meer dan 35 jaar in voor het behoud van de sprengenbeken. Excursieleiders die dag waren Willem Regtop, boswachter bij Natuurmonumenten en Leon Klein Tank, projectmanager bij het waterschap Rijn en IJssel. Zij verzorgden de excursie voor 30 donateurs inclusief bestuursleden.
Bekenstichting: complimenten voor Hackfort en Vorden
Interessante bestemming
De Bekenstichting koos voor deze bestemming omdat het een mooi voorbeeldresultaat is van samenwerkende partijen en natuurherstel. Op het landgoed Hackfort stroomt de Baakse Beek, die water levert voor de kasteelvijver en de aandrijving van de watermolen. Met een herstelprogramma heeft het waterschap de Baakse Beek robuuster ingericht zodat bij natte periodes het water beter opgevangen wordt. Bij de stuw Horsterkamp en de watermolen zijn visstrappen aangelegd. De oevers van de beek in het hele gebied tussen de Baakseweg bij Kasteel Hackfort tot kasteel Vorden zijn natuurlijker ingericht. Op de gronden van Natuurmonumenten wordt natte landnatuur gerealiseerd. In het dorp Vorden is een moderne voorde aangelegd; een grote wens van de bewoners om iets van de historie van de Baakse Beek terug te brengen. Vorden is namelijk vernoemd naar een oude voorde (doorwaadbare plaats), die daar eens was.
Half miljoen stinzenbolletjes
Na een ochtendkoffie bij Chocolaterie Magdalena in Vierhouten startte de excursie in de kasteeltuin van het landgoed Hackfort. Eigenaar/beheerder Natuurmonumenten plantte in het parkbos zo’n half miljoen stinsenbolletjes, die uitbundig bloeiden. Ze profiteren zichtbaar en volop van de nattere omstandigheden. Willem Regtop vertelde over de historie van het landgoed en de bewoners. Daarna werd de draaiende watermolen bezocht, waar de (vrijwillige) molenaar tekst en uitleg gaf. De Hackfortse watermolen heeft een onderslag rad, wat afwijkt van molens op de Veluwe, omdat de Baakse Beek relatief veel water afvoert richting de IJssel. Daarna gaf Leon Klein Tank toelichting op de realisatie van de vispassage bij de watermolen. Uit monitoring blijkt dat diverse vissoorten hier gebruik van maken. Vervolgens werd een kijkje in het kasteel genomen. Natuurmonumenten start daar zeer binnenkort met een grootscheepse verbouwing voor realisatie van vakantieappartementen.
Een project dat navolging verdient
In de middag begeleidde Leon het gezelschap naar het centrum van Vorden waar hij vertelde over het stroomgebied van de Baakse Beek en de Veengoot. In Vorden is na de renovatie van het parkje een voorde aangelegd en zijn wadi’s geïntegreerd in het beeksysteem. Het project heeft ervoor gezorgd dat de Baakse Beek meer verbinding heeft gekregen met het dorp. Naast de watergerelateerde maatregelen (zoals natuurlijke oevers en een vispassage) is, samen met de betrokken partijen, ook gewerkt aan natuur en de beleving van het gebied door allerlei voorzieningen te realiseren zoals een voorde met stapstenen, diverse paden, speelaanleidingen en natuurlijk de fietsbrug. ‘Het was interessant om te zien dat in een stedelijke omgeving met inspraak van de bewoners en financiële input van de gemeente zo’n project gerealiseerd is. Dit type stedelijke projecten dient veel meer navolging,’ aldus excursiedeelnemer Adrie Hottinga. Tenslotte ging het richting verdeelwerk (kruispunt Baakse Beek en Veengoot) met uitleg over de herinrichting van het boezemgebied: 50 hectare nieuwe natuur, drie vispassages en verdrogingsbestrijding m.b.v. peilopzet.
Mooi om met mensen te beginnen
Leon kijkt tevreden terug op de excursie: ‘Het was een zeer geslaagde dag waarbij, denk ik, vooral naar voren kwam dat het bij de uitvoering van een project mooi is om bij de mensen te beginnen, samen een proces uit te stippelen en dat het resultaat dan volgt uit het proces. De omgeving en bewoners zijn vanaf het begin betrokken en een bewonerswerkgroep van circa 14 personen heeft gedurende het hele ontwerpproces meegedacht en meegewerkt. Als het resultaat voorop wordt gesteld, kan het teleurstellend zijn als dat niet bereikt wordt. En omgekeerd kan het resultaat veel meer zijn dan je wellicht verwacht had. In ieder geval was dat bij Vorden het geval.’ De Bekenstichting blikt ook terug op een ‘geslaagde dag met uitstekend weer en twee gedreven excursieleiders die veel informatie gaven over het landgoed Hackfort en ontwikkelingen in het stroomgebied van de Baakse Beek.’ Kees Kant, ambassadeur van de Bekenstichting: ‘Nooit geweten dat o.a. mijn instemming als AB-lid met de uitvoering van de werkzaamheden rond de Baakse Beek zo’n effect zouden hebben. Destijds had ik zeker mijn twijfels. Maar in de praktijk zien wat het resultaat is, doet je versteld staan. Een groot compliment voor alle inspanningen: afstemming, betrekken van de betrokkenen, benutten van mogelijkheden en met name ook het inspelen op de behoefte die hebben geleid tot een mooi en geaccepteerd resultaat.’
