‘Ingrepen passen perfect in het landschap’
Nadat in augustus 2021 de afspraken officieel zijn bezegeld is Landgoed ’t Medler klaar voor een serie van aanpassingen: een robuuster watersysteem met herinrichting van het beekdal. Ecoloog Bastiaan van Zuidam: ‘Hierdoor zorgen we ervoor dat er meer water wordt vastgehouden in de bodem en het gebied beter bestand is tegen droogte. Tegelijkertijd zal het watersysteem ook extreme regenval goed moeten kunnen verwerken en met de klimaatverandering mee kunnen bewegen. Dit doen we door het watersysteem beter aan te sluiten bij de natuurlijke omstandigheden. We geven het beekdal van de Baakse Beek een natuurlijker karakter: het water gaat weer stromen op de laagste plekken in het landschap en kwel (uittredend grondwater) krijgt meer kans. Zo’n 30 hectare landbouwgrond wordt nieuwe natuur.’ Hij is erg enthousiast over de maatregelen en benieuwd naar hoe het uit gaat pakken.
Het grote belang van meer biodiversiteit – die met de maatregelen wordt gerealiseerd – staat voor Bastiaan vast: ‘Alle plant- en diersoorten hebben recht en reden om te bestaan, ze hebben allemaal een logische plek in de natuur. Flora en fauna doen allerlei nuttige dingen voor ons. Wij als mens zijn voor ons voortbestaan afhankelijk van veel van die processen. De diversiteit onder de insecten is bijvoorbeeld van groot belang voor de bestuiving van gewassen en het tegengaan van plaagsoorten en daarmee voor onze voedselproductie. En daarnaast is natuur met een grote diversiteit ook nog eens heel mooi om te zien. Als we recreëren in de natuur, is die afwisseling en soortenrijkdom een lust voor het oog.’
Nieuwe natuur
De uitvoering op ‘t Medler, waarvan de eerste fase gepland staat in het najaar van 2022, zal starten met het graven van een ondiepe slenk, die over een paar jaar de hoofdwatergang in het Baakse Beeksysteem wordt. Daarnaast wordt van een aantal percelen de voedselrijke toplaag afgegraven om de nieuwe natuur een goede start te geven. ‘Bij deze nieuwe natuur moet je denken aan kruiden- en faunarijk grasland, vochtig hooiland, afgewisseld met struweelhagen en vochtige kleinschalige bossen. Dat zal een afwisselend landschap opleveren, waarin bloeiende kruiden als dotterbloem en echte koekoeksbloem weer terug kunnen keren. Het hele pakket van ingrepen – het verondiepen van het drainagesysteem en vasthouden van meer water – past goed op deze plek. Het was hier vroeger veel drassiger, dus deze aanpassingen horen hier helemaal thuis. We kunnen en willen niet terug naar vroeger, maar gebruiken de natuurlijke eigenschappen van het landschap wel als basis voor een robuust systeem.’
Aansluiting op Baakse Beek
De tweede fase van uitvoering – de aansluiting van de nieuw gegraven slenk op de Baakse Beek – staat gepland voor najaar 2025. ‘De watercrassula gooit wat dat betreft roet in het eten. We willen voorkomen dat de nieuwe watergang volgroeit met deze exoot. Dit doen we door de soorten die hier thuis horen eerst de tijd te geven om zich te vestigen, vandaar het uitstel. Ook op andere landgoederen hebben we aandacht voor deze woekeraar.’ Bastiaan is benieuwd naar de effecten van de ingrepen, nadat het project voltooid is. ‘Het is erg interessant om te volgen wat het betekent voor de natuur en de landbouw, als de percelen wat natter worden. Kunnen boerenbedrijven goed uit de voeten met de nieuwe omstandigheden? Is de combinatie van landbouw en natuurbeheer een aantrekkelijk verdienmodel voor boerenbedrijven? Wat is het effect van meer kwel (uittredend grondwater) op de soortenrijkdom? Welke bloemen gaan we zien in het grasland? Zullen er meer insecten zoals bijen en dagvlinders vliegen? Hoe succesvol pakt het uit in de praktijk? Het zou mooi zijn om dit type maatregelen ook op andere plekken in de Achterhoek toe te gaan passen.’