Nieuwe natuur versus agrarisch grondgebruik
Batsdijk-Kunnerij: de omslag van Jos Kolkman
Op een steenworp afstand van de Baakse Beek ligt de prachtige woning met bijgebouwen van Jos en Ceciel Kolkman. Hazen schieten door het veld, op zoek naar jonge aanplant en een ree met jongen komt regelmatig grazen. De locatie herbergde eerder – tot 2005 - het actieve boerenbedrijf van Jos en ademt nu rust en natuurschoon. Dat ging niet vanzelf. Het is het resultaat van een jarenlang proces in de omgeving maar ook in Jos zelf.
Verhuizing en ruilverkaveling
Jos: ‘Ik ben geboren in het dorp Zieuwent op een boerderij en het was prachtig om zo op te kunnen groeien. Mijn vader had 17 hectare grond, versnipperd over 11 percelen. Toen er meer bewoning in het dorp kwam, moesten we vertrekken en we kregen toen 24 hectare aaneengesloten grond op deze plek aangeboden. Er werd kaalslag gepleegd, de beek werd rechtgetrokken, de grond was te nat en te laag en dus werden oude slootjes dichtgegooid en nieuwe gegraven. Mijn vader en ik hebben nog extra hectares gekocht en Ceciel en ik hebben de boerderij uitgebreid naar totaal 40 hectare. Het was echt prima boeren hier, dat deden we met veel plezier en heel fanatiek!’
Van bedreiging tot kans
In het kader van het Gelders Natuur Netwerk begon de Provincie rond de Baakse Beek gronden op te kopen voor nieuwe natuur. Dat voelde voor Jos als een bedreiging. ‘Ik dacht: potverdomme, donder op! Ik was er in het begin dan ook heel sterk op tegen, het voelde als een bedreiging voor ons agrarisch bedrijf. Rond 2005 kreeg ik gezondheidsproblemen waardoor ik het bedrijf zonder hulp niet meer kon runnen. Ik had ook geen opvolger. We kwamen tot het punt dat we moesten besluiten het bedrijf te verkopen en te verhuizen. Dus gingen we rondkijken: waar zouden we willen wonen? Maar we vonden het niet, niks overtrof onze eigen plek, we wilden blijven! Wat nu? Iemand tipte de plannen van de Provincie nog eens aan. Op dat moment veranderde de bedreiging van de nieuwe natuur opeens in een mooie kans. De Provincie kwam langs om te praten en de zakelijke afhandeling is vervolgens prima geregeld. Ik verkocht 40 hectare grond en kreeg er een nieuw boerenerf met 6 hectare natuurgrond er omheen, inclusief een mooie poel, voor terug.’
Meegroeien in de verandering
Afgelopen jaar begon het waterschap met de uitvoering van het project, dat in samenwerking met provincie, gemeenten Berkelland en Oost Gelre en bewoners van het gebied tot stand is gekomen. De slim gecombineerde doelen leveren eind 2017 41 hectare nieuwe natuur, ruim 3 kilometer natuurvriendelijke oever , een struinpad, een aangepast onderhoudspad en een nieuwe geautomatiseerde stuw bij de Scheiddijk op. Jos heeft sinds 2005 – toen hij zijn grond verkocht - de tijd gehad om te wennen aan het beëindigen van zijn boerenbestaan. ‘Ik had die tijd wel nodig. De laatste dag dat ik de koeien melkte was 2 mei 2005, dat vergeet ik nooit. Het stoppen had veel impact op me maar de verkoop van de grond nog meer, dat raakt een boer diep. Want grond die je verkoopt, krijg je nooit meer terug.’
Alle vertrouwen
Jos: ‘Sinds ik stopte met het boerenbedrijf en de grond niet meer bemest en bewerkt wordt, zie ik hier plantensoorten die ik nooit eerder zag en kwartels en patrijzen. De buurman hier verderop zag dat in de beekoever, waar net aan gewerkt is door het waterschap, al een ijsvogeltje is gaan nestelen. Ik merk dat ik nu ook met andere ogen naar het gras kijk. Vroeger was het gras voer voor mijn vee, nu is het natuur en mag het kruidenrijk zijn en maai ik om de mooie bloemen heen. Ik krijg steeds meer vrede met de omslag. Provincie en waterschap zijn nu volop aan de slag met de inrichting van de nieuwe natuur, waar ik op uitkijk. We wachten rustig af hoe mooi het allemaal gaat worden, daar heb ik alle vertrouwen in!’