Verslag Dag van de Sneeuwbal
Hoe houden we Lichtenvoorde en omgeving een prettig gebied om in te wonen, werken en recreëren? Deze vraag stond centraal tijdens de Dag van de Sneeuwbal op 12 mei in Het Wijndomein in de Besselinkschans. Zo’n zestig enthousiaste deelnemers uit dertig verschillende organisaties deden mee. Het bijzondere aan het gebied tussen Lievelde, Vragender en Lichtenvoorde zijn de lokaal ontspringende beken en hoogteverschillen die oplopen tot maar liefst 17 meter. Die situatie veroorzaakt zowel droogte als wateroverlast. En dat wordt nog eens versterkt door de klimaatverandering. Zeventig procent van het gebied wordt agrarisch gebruikt en Lichtenvoorde is een stad van formaat????, dus er spelen nogal wat belangen. Hoe gaan overheden, betrokken organisaties en bewoners samen met deze situatie om? Coöperatief en creatief, zo bleek!
Naar aanleiding van de wateroverlast in 2010 hebben het waterschap en de gemeente maatregelen genomen om wateroverlast zo veel mogelijk te beperken. Zo wordt dit jaar gestart met de aanleg van bypasses en retentiegebieden in het project Optimalisatie Watersteem Lichtenvoorde. De gemeente heeft het rioleringsstelsel aangepast. Om het gebied voor de lange termijn klaar te stomen voor de gevolgen van klimaatverandering is echter een bredere aanpak nodig. Voor het waterschap, provincie Gelderland, gemeente Oost Gelre en LTO (land en tuinbouw organisatie) Noord Oost Achterhoek was dit aanleiding voor de pilot Klimaat Kloar.
Bewoners, waaronder veel agrariërs en lokale belangenpartijen, waren uitgenodigd om mee te denken en initiatieven in te dienen. Zij kennen het gebied immers het beste. Na een presentatie van Jacqueline Collou over de historie en werking van het gebied waren de deelnemers zelf aan zet. De belangrijkste thema’s werden uit de zaal opgehaald, waarna men groepsgewijs in verschillende sessies de verdieping zocht. Wat is er nodig om mijn idee verder te helpen? Waar is een ander al mee bezig? Wat kunnen we samen oppakken? Tijdens de verschillende sessies konden een aantal ideeën al snel worden omgezet naar concrete acties die bijdragen aan een klimaatbestendige leefomgeving.
‘Oerend hard’ samen aan de slag
Het Wijndomein biedt uitzicht op de toeristisch aantrekkelijke Engelse Schans en op het open veld, waar de Zwarte Cross haar thuis heeft gevonden. Een levend bewijs van een geslaagde combinatie van inrichting en activiteiten die mogelijk zijn geworden door samen te werken. Met dat inspirerende voorbeeld op een steenworp afstand ontkiemden volop plannen om concreet mee aan het werk te kunnen. Zoals het creëren van waterbuffers om overtollig water tijdelijk te parkeren, of het herplanten van groen op locaties waar huizen gesloopt worden. Ook ideeën zoals de daken van bedrijfsgebouwen voorzien van een groen dak en meer inzet op jeugdeducatie over het belang van klimaat en duurzaamheid werden gepresenteerd. Maar het meest ludieke idee lag als het ware op de drempel: de Zwarte Cross transformeren tot Groene Cross. Iets om ‘oerend hard’ mee aan de slag te gaan!
Direct aan de slag
Volgens Rob Groot Kormelinck, bestuurslid LTO Noord was er veel energie op deze dag: ‘LTO wil in het brongebied een DAW (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer)-project oppakken in combinatie met een vrijwillige kavelruil. Concrete plannen, daar zien we échts iets in. Een idee waarmee we bijvoorbeeld direct aan de slag kunnen is het omzetten van berm- en sloot maaisel in biomassa voor een betere vochtvasthouding. Ook zouden boeren de stuwen in de waterlopen zelf kunnen bedienen om zo het water op peil te houden.’
Sneeuwbaleffect
Richard Trenning, Projectleider Klimaat Kloar, blikt tevreden terug: ‘De dag van de sneeuwbal leverde allerlei rijpe en minder rijpe ideeën op die raken aan bodem, water en weersextremen. De pilot was bedoeld om te zien of er voldoende animo was om als gebied thema’s gezamenlijk op te pakken. Met deze opbrengst op zak hebben waterschap, provincie Gelderland, LTO en de gemeente Oost Gelre besloten om de pilot te blijven ondersteunen. Ons idee is om in het gebied een plek te hebben waar iedereen binnen kan lopen voor een kop koffie, informatie, om te sparren en plannen uit te werken. Nu is het de kunst om de energie van de Dag van de Sneeuwbal vast te houden en concreet vervolgstappen te zetten. Goede voorbeelden kunnen immers voor een sneeuwbaleffect zorgen!’
