Vierakker: Levend Landschap maak je samen!
De gemeente Bronckhorst en Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) hebben de krachten gebundeld om het landschap in de gemeente zo goed mogelijk door te geven aan komende generaties. In Vierakker heeft een groep inwoners zich sinds september 2018 verenigd in het initiatief Levend Landschap Vierakker. Het gezamenlijke doel is om het landschap nog aantrekkelijker te maken voor bewoners, bezoekers, planten en dieren. Het concept is beproefd. ‘Betrokken bewoners kunnen rekenen op begeleiding en ondersteuning bij het omzetten van ideeën naar concrete uitvoering, dat werkt prima,’ aldus Bart Hiddinga, initiatiefnemer van Levend Landschap Vierakker.
Hoe start je dit proces als betrokken bewoner?
Bart Hiddinga is als ondernemer actief in De Theetuin in Vierakker. Voor hem begon het allemaal toen hij een bericht op Facebook zag, geplaatst door de gemeente Bronckhorst, dat hem triggerde. ‘De gemeente bood bloemenzaad aan om de bermen mee op te fleuren en als je dat leuk vond, kon je contact opnemen. Omdat de bermen hier aan de IJsselweg behoorlijk kaal zijn, leek me dat een goed plan. Ik polste wat andere bewoners en zij wilden ook wel een bloemrijke berm. Toen ik vervolgens de gemeente belde, bleek dat deze bloemzaadactie onderdeel van een groter project zou moeten zijn. De gemeente was actief met een Dorp en Rand proces, waarop wij zouden kunnen aansluiten. Maar ikzelf had ook al contact, als toeristisch ondernemer, met SLG (Stichting Landschapsbeheer Gelderland) en zij konden het kant en klare concept Levend Landschap aanbieden, waardoor financiering en begeleiding ook direct geregeld konden worden. Zo rolde ik erin!’
Brainstormavond in het dorp
Bart vertelt: ‘Om bewoners bekend te maken met het Levend Landschap proces is september 2018 een bewonersavond georganiseerd, we nodigden alle bewoners uit via een brief in de bus. De avond is bezocht door ruim dertig belangstellenden, toch bijna 10% van de bewoners hier.’ Tijdens die eerste kennismaking werden de betrokken partijen voorgesteld – SLG, gemeente Bronckhorst en waterschap Rijn en IJssel - en zijn ideeën opgehaald voor een mooier en groener landschap, met de focus op recreatie, ecologie, verbeteren van de sfeer, vergroten van leefbaarheid, zichtbaar maken van cultuurhistorie en natuurlijk het vergroenen van de eigen omgeving. De ideeën werden in kleine groepjes besproken en uitgewerkt. Bart: ‘Als concrete opbrengst werden tientallen suggesties gedaan waaronder bloeiende bermen voor vlinders en bijen, ontwikkeling van wandelroutes en verhalen over de streekgeschiedenis en die in beeld brengen, planten van streekeigen bomen en struiken op eigen grond en de oprichting van een zwerfafvalbrigade. Tijdens een tweede bijeenkomst in oktober presenteerden de bewoners per thema de ideeën en waren we blij verrast door de 70 projecten die de revue passeerden. Daarna zijn trekkers aan de eerste twintig gekozen plannen gekoppeld: het denken wordt omgezet in doen!’
Uitvoering door zelfstandige werkgroepen
Ieder idee/project heeft een trekker en een groepje bewoners dat enthousiast is over het idee en zich wil inzetten voor uitvoering. De gemeente en SLG bieden daarbij ondersteuning en advies. Kleinschalige projecten kunnen zo snel en eenvoudig worden opgepakt. Via de lokale media en een digitale nieuwsbrief wordt iedereen op de hoogte gehouden van de feestelijke oplevermomenten en de voortgang. Bart is zelf enthousiast trekker van twee projecten. ’Ik coördineer het plan om ijzeren veldhekken te vervangen door karakteristieke houten hekken, dat oogt zoveel plezieriger. Natuurmonumenten stelt daarvoor hout beschikbaar afkomstig van landgoeder Hackfort. Zo is lokaal hout beschikbaar tegen een vriendelijke prijs. Timmerfabriek Besseling in Vierakker maakt voor ons een ontwerp, en we mogen van hun werkplaats gebruik maken om de hekken te maken. En de gemeente subsidieert de eerste tien hekken met 100 euro per hek.’ Een project dat inmiddels al volop loopt is het plan om streekeigen beplanting op eigen erven te realiseren. ‘Het gaat dan om beplanting die van oudsher in de streek hoort: singels, hagen, vrucht- en notenbomen. Er is subsidie vanuit de gemeente en provincie en agrarische natuurvereniging ‘t Onderholt heeft al een lopend contract met de gemeente, waar dit project in meegenomen kan worden.’
De streekgeschiedenis in beeld
Bart vertelt enthousiast verder: ‘Ook een project is de aanleg van wandelroutes langs watergangen, waarbij we het waterschap betrekken. En er is een club bezig met het in beeld brengen van de lokale streekgeschiedenis. Stel je voor: deze streek stond vroeger twee keer per jaar onder water en bij je boerderij had je een botenhok, om de boodschappen te kunnen doen met de boot. Pas (Programmatische Aanpak Stikstof) in de jaren ’60 is hier de IJsseldijk aangelegd en waren overstromingen verleden tijd. Dat weer laten zien, lijkt ons prachtig, de geschiedenis van het water is hier zichtbaar in het landschap en de bebouwing. Het ontdekken van de eigen streek werkt inspirerend en verbindend. Je raakt zo meer betrokken bij je eigen leefomgeving. En voor toeristen en recreanten is het ook interessant: waar komen bijvoorbeeld bepaalde boerderijnamen vandaan? Daar zit vaak een mooi verhaal achter. En zo ontdekken we steeds nieuwe verbanden en worden samenwerkingsvormen ontwikkeld.’
Bijvangst: positieve energie en samengevoel
Er ontstaat een gevoel van trots als je samen als bewoners je dorp mooier maakt, vertelt Bart. ‘Ik dacht altijd dat het een hele toer was om iets in je omgeving voor elkaar te krijgen en dat je dan door trage langdurige politieke processen moest. Maar via Levend Landschap is daar geen sprake van: kom maar op met je idee, zeggen ze daar, en als het binnen het beleid past, kan het worden uitgevoerd. Zo makkelijk en positief werkt dat! Toch bijzonder dat ik, als bewuste en betrokken burger, niet op de hoogte was van deze mogelijkheden. Daarom zeg ik nu ook tegen iedereen: weet dat er veel meer mogelijk is in je eigen omgeving dan je misschien denkt. Je kunt je plan of idee altijd voorleggen. Als je je ergert aan iets in je buurt of je hebt een leuk idee: doe er wat mee. Positieve energie krijg je ervan!’
