De Wildenborch: een toekomstbestendig familielandgoed

Sinds 1780 bewoont de familie Staring kasteel en landgoed De Wildenborch. De familie bracht onder meer de dichter Staring voort en een imposante wandkast in een van de woonkamers herbergt een archief met alle familieverhalen en de gezamenlijke geschiedenis. Het tegenwoordige landhuis ademt een familiesfeer en zo hoort het ook te zijn, vinden Jennine en Evert-Kees van de Plassche-Staring, de huidige bewoners. ‘We runnen dit landgoed samen en straks hopelijk onze kinderen en kleinkinderen.’ Uitdagingen zijn er volop: het beheer en onderhoud maar ook de droogte vragen in deze tijden van klimaatverandering om innovatieve oplossingen. ‘We werken samen met het waterschap, de provincie en de omgeving om daarin stappen te zetten. Ook dat kun je niet alleen.’

Van eigen bezit naar stichting

Het beheer en onderhoud van een landgoed in de huidige tijd is nogal een verantwoordelijkheid, beamen Jennine en Evert-Kees. ‘En het is onmogelijk in je eentje te doen, daar moet je samen voor willen gaan. Het was nog niet zo vanzelfsprekend dat wij dat gingen oppakken. Evert-Kees wilde er in eerste instantie niets van weten. We woonden en werkten tot 2005 in Amersfoort, waar we het prima naar ons zin hadden’, vertelt Jennine. Evert-Kees vult aan: ‘Toen ik mijn loopbaan bij de uitgeverij afrondde, was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Ik wilde iets heel anders gaan doen. Na een sabbatical van een paar maanden begon De Wildenborch als toekomstinvulling steeds meer te trekken en besloten we de stap te nemen.’Jennine: ‘Tot onze verrassing waren onze kinderen niet eens verbaasd over onze keuze, ze vonden het echt iets voor ons. Ons hele gezin is dol op het landgoed, we hebben er zo vaak gelogeerd. Maart 2005 zijn we verhuisd en we zouden het eerst een jaartje proberen. We zijn er nog steeds.’ Het echtpaar geniet zichtbaar van het leven op het landgoed. Evert-Kees: ‘Op veel landgoederen is er nogal wat stress om geldzaken. Onze redding is dat destijds, in 1976, besloten is om het landgoed en kasteel onder te brengen in een stichting. De stichting beschikt over voldoende vermogen – familiekapitaal – om het gebouw te kunnen restaureren en de nodige essentiële verbeteringen door te voeren. Ook onze kinderen zullen daar straks van profiteren en geen zorgen ervaren om het hoofd boven water te houden. Flink bikkelen is prima, dat doen wij ook, maar dan wel zonder financiële stress.’

Verdienmodel modern landgoed

‘Toen we besloten om dit samen te doen,’ vertelt Jennine, ‘was het eerst even zoeken naar de juiste manier van aanpakken. Het beste is om ieders kwaliteiten goed te benutten. Evert-Kees neemt het financiële beheer van de familiestichting onder zijn hoede en ik hou me bezig met het watersysteem, de tuinen, open dagen en concerten. Dat doen we samen met onze medewerkers, die erg belangrijk voor ons zijn. Ook het Staringarchief en de inboedel horen in mijn pakket.’ Het landgoed heeft - naast inkomsten uit vermogen - als verdienmodel een aantal activiteiten opgezet: de verkoop van haardhout, openstelling van de landschapstuin, verhuur van het koetshuis en de organisatie van concerten en open tuinendagen zoals het goed bezochte Sneeuwklokjesweekend. Jennine: ‘We staan graag open voor bezoekers en hebben recreanten, toeristen en cultuurliefhebbers veel te bieden. Daarom geven we Nieuwsbrieven uit en is er sinds kort ook de mogelijkheid om op diverse manieren Vrienden van De Wildenborch (www. wildenborch.nl) te worden.’

Eerste fase al grote winst

Naast het beheer en onderhoud dienen zich ook nieuwe uitdagingen aan, zoals de klimaatverandering. Jennine licht de bestrijding van de droogte toe. ‘Dit landgoed was oorspronkelijk een waterrijk moerassig gebied maar alles was in het verleden gericht op zo snel mogelijke afwatering. Sinds mijn oudoom hier woonde, merken we steeds meer de effecten van de toenemende droogte op het landgoed. De klimaatverandering is zichtbaar in de natuur. Sowieso hebben de Achterhoek en Twente het meest te lijden onder de droogte. Beuken en dennen gaan dood. Die staan vaak langs paden waar veel wandelaars veilig moeten kunnen passeren, dat kost dus extra onderhoud. De afgelopen drie jaren staan de waterpartijen droog. Samen met de Provincie en het waterschap is het droogteprobleem opgepakt en wij zijn inmiddels goede partners geworden. Het waterschap gaat voortvarend te werk, we hebben alleen maar goede ervaringen met hen. Inmiddels is aan de oostkant van het landgoed een watergang gedempt en zijn er enkele ingrepen op het landgoed zelf gedaan. De landbouw maakte zich in eerste instantie zorgen, maar er is verzekerd dat er geen nadelige gevolgen voor hen zijn. Alles wordt gemonitord, zodat de effecten bijgehouden worden. Als wij door deze ingrepen het komende voorjaar water beter kunnen vasthouden hier, is dat al enorme winst.’

De toekomst van het landgoed

Voor de toekomst bestaat de wens om aan de westzijde ook een vernatting te realiseren. Dat is fase 2 van het project, vertelt Jennine, waarbij overleg en afstemming met de omgeving ook hier weer van groot belang zijn. ‘Uiteindelijk hopen wij weer aan te sluiten op het stroomgebied van de Baakse Beek, waar ook de andere landgoederen in het ‘Landgoederengebied’ deel van uitmaken. Onze waterpartijen worden nu uitsluitend gevuld met kwelwater en regenwater. De huidige lage grondwaterstand en het gebrek aan neerslag zijn dan ook duidelijk terug te zien. De aanpassingen zoals ze nu ingezet zijn leveren, als het goed is, herstel en ontwikkeling van de natte natuur op, vochtige bossen en waterhoudende waterpartijen. Water is een belangrijk element in onze Engelse landschapstuin. Als de droogte doorzet, moeten we misschien overwegen enkele waterpartijen te dempen, maar dat is eigenlijk ondenkbaar. Dat zou het karakter van de tuin ernstig schaden. Wel zullen we ons bomenbestand aanpassen en soorten gaan planten die beter bestand zijn tegen de droogte en de hitte. Zo zetten we stappen om de Wildenborch toekomstbestendig en klimaatneutraal te maken. Het binnenkort plaatsen van zonnepanelen is daar een onderdeel van.’